Hiện nay, vì lo lắng về thực phẩm bẩn, ô nhiễm môi trường hay tiêu thụ nhiều rượu bia gây ảnh hưởng tiêu cực đến gan nhiều người đã tìm đến các thuốc bổ gan, giải độc gan để tăng cường chức năng gan. Tuy nhiên, cần phải lựa chọn và sử dụng thuốc bổ gan đúng cách và hợp lý để chúng phát huy tác dụng, đem lại lợi ích cho sức khỏe.

1. Tại sao cần giải độc gan

Gan là bộ phận quan trọng nhất để ngăn chặn và chuyển hóa các chất độc từ bên ngoài khi chúng xâm nhập vào cơ thể từ các nguồn như thức ăn bẩn, bia rượu hay do thuốc. Tuy nhiên, khả năng giải độc của gan chỉ ở mức giới hạn.

Nếu cơ thể thường xuyên tiếp xúc quá nhiều với các chất độc, vượt quá khả năng đào thải của gan, các chất độc đó sẽ tích tụ lại ở gan và các bộ phận trong cơ thể. Khi đó, để hỗ trợ cân bằng lại hoạt động của gan, cần giải độc gan.

Giải độc gan là cần thiết với những người có lá gan đang bị tổn thương hoặc phải làm việc quá sức để phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm về gan.

2. Thuốc bổ gan, giải độc gan là gì

Hiện nay, trên thị trường có nhiều thuốc có công dụng giải độc gan, tăng cường chức năng gan, bảo vệ và hỗ trợ tái tạo nhu mô gan mà thường được người tiêu dùng gọi chung là thuốc bổ gan.

Thành phần của các thuốc này có thể chia thành 2 nhóm chính: Nhóm hợp chất tổng hợp (cianidanol, essential, flumeciol, methionin...) và nhóm dược chất chiết xuất từ dược liệu, dược thảo (biphenyl dimethyl dicarboxylat, silymarin, silibinin...).

2.1. Nhóm hợp chất tổng hợp

Cianidanol: Tăng cường nồng độ ATP ở gan, trung hòa gốc tự do, ổn định màng lysosom tế bào gan, tăng khả năng đáp ứng miễn dịch. Dùng trong viêm gan virut cấp mạn, bệnh gan do nghiện rượu, nhiễm độc gan cấp.

Essential (dạng tiêm): Có tính năng điều hòa chức năng gan bị rối loạn... Dùng trong thoái hóa mỡ ở gan do các nguyên nhân khác nhau, viêm gan cấp hay mạn, xơ gan chớm phát, tổn thương chức năng gan do các bệnh khác.

Flumeciol: Là chất cảm ứng enzym, bảo vệ nhu mô gan (nhờ có tính giải độc với một số hóa chất  thuốc). Thuốc dùng trong viêm gan do nhiễm độc (như ngộ độc thuốc gây rối loạn chuyển hóa gan), phòng vàng da cho trẻ sơ sinh.

Methionin: Dùng trong viêm gan do nhiễm độc thuốc các chứng thiếu máu thứ phát, ban xuất huyết, suy dinh dưỡng do bệnh tật, do ăn thiếu chất đạm...

 2.2. Nhóm dược chất chiết xuất từ dược liệu, dược thảo

Biphenyl dimethyl dicarboxylat: Có tác dụng bảo vệ gan, chống lại tổn thương  gan do dùng rượu, thuốc; Làm giảm nhanh enzym gan ALT tăng bất thường, cải thiện đáng kể chức năng gan; Dùng hỗ trợ điều trị viêm gan do nhiễm virut, uống rượu, dùng thuốc, do gan nhiễm mỡ.

Silibinin và silymarin: Hai hoạt chất trên có tính năng bảo vệ gan (ổn định màng tế bào, duy trì các chức năng nhu mô gan), hướng mỡ, kích thích quá trình tái tạo nhu mô gan. Dùng bảo vệ nhu mô gan khi dùng các thuốc có độc với gan.

3. Sử dụng thuốc bổ gan như thế nào

3.1. Lựa chọn thuốc bổ gan, giải độc gan

Trên thị trường có rất nhiều sản phẩm được giới thiệu có tác dụng thải độc, bổ gan, tăng cường chức năng gan. Tuy nhiên, người bệnh cần chú ý chọn thuốc đáp ứng các tiêu chí:

• Sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, đầy đủ thông tin
• Hoạt chất trong sản phẩm đã được các nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng chỉ ra là có tác dụng và an toàn với sức khỏe
• Sản phẩm được khuyên dùng bởi các chuyên gia, bác sĩ

3.2. Khi nào cần dùng thuốc bổ gan, giải độc gan

Để thuốc phát huy tác dụng, người bệnh cần sử dụng thuốc đúng cách, theo đúng liều lượng và liệu trình. Khi có nghi ngờ bị nóng gan hay chức năng gan suy yếu, người bệnh cần được thăm khám và làm các xét nghiệm để kiểm tra chức năng gan để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh. Từ đó, đưa ra các chỉ định điều trị và sử dụng thuốc cho hợp lý.

Các thuốc bổ gan chỉ hỗ trợ thải độc, phục hồi chức năng gan, không có tác dụng điều trị các bệnh về gan. Khi có các bệnh về gan, người bệnh cần dùng các thuốc đặc trị; chẳng hạn như thuốc ức chế virus khi bị viêm gan virus.

Khi vào cơ thể, bất cứ thuốc nào cũng buộc gan phải làm việc để chuyển hóa thành chất có lợi, giải hóa thành chất không độc. Thời điểm thuận lợi nhất dùng các thuốc hỗ trợ gan này là sau khi tình trạng bệnh gan đã ổn định hay tương đối ổn định. Khi enzym gan ALT tăng bất thường, chức năng gan (kể cả chức năng giải độc gan) suy giảm thì cũng có thể dùng các thuốc hỗ trợ này. Khi gan trở lại bình thường thì ngừng thuốc.

Đối với người không có bệnh lý ở gan nhưng chức năng gan yếu, có thể dùng các chế phẩm này để hỗ trợ, bồi dưỡng cho gan nhưng cần có sự tư vấn của thầy thuốc, không tự ý dùng thuốc bổ gan, làm hạ men gan sẽ nguy hại đến sức khỏe.

4. Một số sai lầm khi sử dụng thuốc bổ gan, giải độc gan

4.1. Uống thuốc bổ gan thì không cần lo lắng tác hại của rượu bia

Nhiều người sử dụng thuốc bổ gan để ngăn ngừa những tổn thương ở gan do uống bia, uống rượu gây ra. Do tâm lý đã có thuốc “giải độc”, bảo vệ gan nên nhiều người chủ quan, không còn lo ngại về tác hại của rượu bia.

Dĩ nhiên các loại thuốc này cũng hỗ trợ cho gan trong vấn đề thanh nhiệt, giải độc nhưng đây chỉ là giải pháp tạm thời. Nếu uống bia rượu liên tục, uống quá nhiều thì không thuốc nào có thể giúp gan khỏe được. Thậm chí nếu dùng không đúng, dùng bừa bãi hoặc dùng quá nhiều loại thuốc bổ gan cùng lúc thì vô tình lại bắt gan làm việc nhiều hơn trong khi gan không được khỏe. Như vậy dễ khiến gan bị tổn thương hơn, chức năng gan vì thế cũng suy giảm hơn.

4.2. Lạm dụng thuốc bổ gan, giải độc gan

Vấn đề này thường gặp khi bệnh nhân có các dấu hiệu như mụn nhọt, mẩn ngứa hay sắc tố da thay đổi… Rất nhiều người nghĩ nguyên nhân là do nóng gan và tự ý mua thuốc giải độc, mát gan về uống với quan niệm các thuốc nguồn gốc thảo dược đều an toàn.

Về nguyên tắc, không có bệnh thì không dùng thuốc. Việc dùng thuốc giống như “con dao hai lưỡi”. Dùng thuốc tức là đưa dược chất vào cơ thể để trị bệnh, ngoài tác dụng chính để trị bệnh, thuốc có thể gây nên những tương tác bất lợi nhất là khi lạm dụng thuốc, dùng thuốc không có hướng dẫn chuyên môn.

Thuốc được dùng đúng chỉ định, chính xác thì mới đem lại lợi ích cho người bệnh và tránh được các rủi ro, bất lợi. Thuốc Đông y, thuốc Nam cũng là thuốc và cần phải sử dụng theo chỉ dẫn của thầy thuốc, trên cơ địa của từng người với từng chẩn đoán bệnh khác nhau. Không thể sử dụng tràn lan theo kiểu truyền miệng vì trong các loại cây thảo dược có những hoạt chất trị bệnh được, nhưng cũng có nhiều chất không trị bệnh được và có thể gây hại cho gan.

Trên đây là một số thông tin về thuốc bổ gan, giải độc gan. Hy vọng bài viết có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tác dụng và cách dùng các loại thuốc này để mang lại lợi ích cho sức khỏe.