Silymarin được sử dụng như một phương pháp điều trị tự nhiên cho các vấn đề về gan bao gồm xơ gan, vàng da, viêm gan và rối loạn túi mật.

1. Silymarin là chất gì?

Silymarin là một phức hợp các flavonolignan, bao gồm silybin A, silybin B, isosilybin A, isosilybin B, silydianin, silychristin. Trong đó, silybin A và silybin B có hoạt tính sinh hoạt mạnh nhất và là thành phần của tác dụng chính của cây cúc gai.

2. Tác dụng của silymarin đối với gan

Ngộ độc gan

Silibinin hay còn gọi là silybin là thành phần chính của silymarin hoặc chất dẫn xuất của nó, thường được dùng để chữa trị chứng ngộ độc các loại như Amanita phalloides, Amanita muscaria, Amanita verna, Amanita virosa…

Amatoxin là một loại độc tố có thể dẫn đến suy gan cấp, tùy thuộc vào lượng ăn phải. Các bằng chứng lâm sàng cho thấy khi sử dụng silibinin đường tiêm có thể giảm tác động của chất độc này đối với gan.

Hoạt động bảo vệ gan

Được sử dụng rộng rãi như một phương thuốc dân gian điều trị các bệnh về gan, silymarin được xem là một liệu pháp tự nhiên an toàn, giúp bảo vệ gan tránh khỏi các tổn thương do rượu hoặc thuốc gây ra.

Cơ chế tác dụng của silymarin trong hoạt động bảo vệ gan:

Chống độc gan: Sylimarin giúp ổn định tế bào gan thông qua việc ức chế liên kết của các độc tố gan với các vị trí thụ thể trên màng tế bào gan.

Silymarin điều chỉnh tính thấm của màng và tăng độ ổn định cho màng tế bào gan.

Tác dụng chống peroxid hóa: Sylimarin làm giảm quá trình oxy hóa glutathione để tăng mức glutathione trong gan và ruột, có vai trò quan trọng trong hoạt động chống oxy hóa.

Glutathione là chất chống oxy hóa; có khả năng ngăn ngừa một số chất thuộc dạng oxy hoạt động gây tổn hại cho tế bào, ví dụ: gốc tự do, peroxid, peroxy hóa lipid, và kim loại nặng. 

Ảnh hưởng đến trao đổi chất: Silymarin kích thích ARN polymerase của ribosom và tăng tổng hợp protein, dẫn đến tăng cường tái tạo tế bào gan.

Chính bởi các đặc tính sinh học như vậy, sylimarin được sử dụng rộng rãi trong các bệnh lý xơ gan, viêm gan mạn, viêm gan do thuốc, viêm gan do rượu hay nhiễm độc gan…

3. Nhược điểm của silymarin

Độ hòa tan, hấp thu kém: Silymarin dễ dàng bị phá hủy bởi dịch dạ dày, làm hạn chế hiệu quả bảo vệ gan. Silymarin ở dạng bào chế thông thường sẽ bị đào thải nguyên trạng trong nước tiểu dưới tác động của dịch mật do khả năng hòa tan rất kém trong nước.

Nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ hấp thu của Silymarin vào cơ thể chỉ đạt 0,95%. Vì vậy, ở dạng tự nhiên, silymarin không thể mang lại lợi ích sức khỏe trên lâm sàng.

Tác dụng phụ: Người bệnh khi sử dụng silymarin có thể gặp một vài tác dụng phụ không đáng có như đau đầu hoặc tiêu chảy. Thông thường các phản ứng này sẽ tự động biến mất ngay sau khi bạn ngưng sử dụng hay giảm liều dùng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp diễn ra trong thời gian dài gây ảnh hưởng đến sức khỏe.

Tương tác thuốc: Silymarin được khuyến cáo không dùng chung với một  loại thuốc khác để ngăn ngừa tình trạng tương tác thuốc, làm giảm yếu tố rủi ro đối với sức khỏe. Các thuốc có thể gây tương tác như levodopa, metronidazol hoặc một số thuốc chữa bệnh khác như thuốc chữa bệnh tâm thần phân liệt; thuốc trị bệnh tai biến mạch máu não; thuốc gây tê… Điều này gây khó khăn cho bệnh nhân phải điều trị nhiều bệnh lý cùng lúc.

Hướng cải tiến

Để tăng hấp thu nhằm tăng sinh khả dụng cho thuốc, các nhà khoa học đã ứng dụng công nghệ Phytosome hiện đại, kết hợp Silymarin với Phosphatidylcholine tạo nên Phosphocomplex.

Hợp chất này cho hiệu quả phục hồi và bảo vệ tế bào gan gấp 100 lần so với Silymarin thông thường. Nó có cấu trúc tương tự màng tế bào, tăng cường tác dụng hướng trúng đích điều trị tại gan, bảo toàn nguyên vẹn silymarin khi đưa vào dạ dày qua đường uống.

Không chỉ giữ nguyên những công dụng của silymarin, phosphocomplex còn mang những ưu điểm vượt trội hơn có thể kể đến như:

• Giảm liều dùng.
• Tăng khả năng hấp thu, giảm thải trừ bởi dịch dạ dày.
• Thời gian hiệu quả của hoạt chất được tăng lên nhiều lần.
• Hướng các hoạt chất tới các mô tế bào gây hại hiệu quả hơn.
• Tăng khả năng giải độc các chất có hại lên hơn 35%.
• Giảm các tác dụng phụ không mong muốn như đau đầu, tiêu chảy, khó uống.

Silymarin là một hoạt chất đã được chứng minh có tác dụng sinh học tốt trong việc bảo vệ gan. Tuy nhiên, bạn hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sỹ trước khi dùng bất cứ loại thuốc hay thực phẩm bổ sung nào.